Afrika in je bloed van leven tot de dood. We proefden ervan, lieten tranen, waren verwonderd, teleurgesteld, woedend, blij,… Het was onze eerste keer dat we de bevalling van een gestorven kindje begeleidden. Niemand wist van iets: moeder, vroedvrouwen en wij! Toen we geen harttonen vonden met de hoorn van Pinard vroegen we een vroedvrouw nog eens te controleren. Ze had er wel gehoord zei ze. We moesten later constateren dat dat de harttonen van de moeder geweest zijn, want het kindje was al enkele dagen in de baarmoeder gestorven. Toen het geboren werd, trachtten we het nog te aspireren, met hoop droog te wrijven,.. maar de pulse in de navelstreng was er niet, het kindje gaf geen teken van leven. Het werd stil in de ruimte..de moeder wachtend op geschrei.. kijkend naar ons om het leven te bevestigen. Ik kon enkel de ogen sluiten en vragen aan een vroedvrouw om de moeder uitleg te geven in het Swahili. Hoe kan een taalgehandicapte vreemde witte eend in de bijt zo’n boodschap geven? Spijtig genoeg werd de taak overhandigd aan een jong studentje die communiceerde: “zie je dat dan niet? het is dood” en gooide het op de weegschaal om de procedures van een ‘mors in utero’ af te draaien. Na deze slag in het gezicht moest deze kinderloze moeder door de gang van de materniteitskamer waar de blik van de zogende moeders met ingebakerde kindjes haar tranenpas volgden. De ruimte liep over van stilte.. herinneringen aan gestorvenen.. ingeslikte tranen.. dankbaarheid voor het leven..
De huid van zwarten is harder, stugger. Zwakheid wordt geslagen en met roepen en tieren bejoeld. Zwangeren tijdens de bevalling moeten zich vermannen! En ook ogenblikkelijk luisteren! Indien niet, dan zwaait er wat..! Het is nochtans contra-productief! De trance van de vrouw die bevalt wordt zo gestoord waardoor contracties kunnen uitblijven. Dit is een natuurlijk gevolg van de hormonale werking van de vrouw die, in tijde van gevaar, moet kunnen vluchten! Spijtig genoeg hebben de vroedvrouwen geen oog voor tranen van 18-jarige meisjes. Jolien en ik balanceren hier op een koord tussen het respect voor het gezag van de vroedvrouw en verantwoordelijkheid voor een goede zorg voor de zwangere. Maar wat is goede zorg? Iedereen kijkt door zijn eigen bril…Het ziekenhuis door die van “evidence-based”. Vroedvrouwen hebben gestudeerd en geleerd dat ‘local medicine’ (lokale medicatie, healing) slecht is. Zo worden zwangeren die komen bevallen met een lintje of symbool rond de buik ter bescherming en zegening, gedwongen dit te verwijderen. “Het is fout”, zeggen de vroedvrouwen.. het is “local belief” en dat accepteren wij niet in het ziekenhuis. Raar maar waar, wordt dan wel, indien er iets mis gaat in de arbeid of bevalling, de rede gezocht bij “local medicine”! De bevestiging van het diepgewortelde geloof? Kan je ze kwalijk nemen van alleen, thuis, te willen bevallen?
Terwijl wij in het Westen de evidence-baced “mother friendly Care” uitwerken omdat de geboorte langetermijnsgevolgen met zich meedraagt, worden in Afrika, volgens deze theorie, diepe herinneringen geslagen.
Er is geen epidurale verdoving in Ujiji Health Center. Er mag geen familie of man meekomen in de materniteit of verlosafdeling. De vrouw moet hier alleen de golven van de weeën berijden. Zacht en woest, uren of dagen… Ze zoekt – in zichzelf, al wandelend, zittend, liggend, zwetend, haar gebeden prevelend tot Mungu (God) – de kracht en overgave om haar kind een leven op deze wereld, op de Aarde, te geven. In Sh’Allah, met de wil van God, leeft het.
Uit respect voor de kracht van de Tanzaniaanse vrouwen..