Deze week hebben we ons allereerst outreach-project meegemaakt!

Zo een outreach houdt voornamelijk in dat we screenings organiseren in dorpen of gemeenschappen die zeer moeilijk toegang hebben tot gezondheidszorg. Op die manier proberen we vroegtijdig ziektes op te sporen zodat herstel of behandeling nog mogelijk is. Voor deze outreach specifiek bezochten we het eilandje Biobio in het Voltameer, gelegen op iets meer dan een uur varen van het vasteland. Op dit eiland leven drie verschillende communities. Met een community bedoelen we een kleine soort leefgemeenschap. In het eerste dorpje screenden we 23 personen, in het tweede 25 en in het laatste 27 personen. We hebben in elke community gescreend naar hypertensie (te hoge bloeddruk), hyperglycemie (te hoog gehalte aan suiker in het bloed) en hepatitis B (een ernstige en besmettelijke leveraandoening). Iedereen doorloopt elke screening waarna ze op het einde ook gezondheidsvoorlichting krijgen over de resultaten met behulp van een tolk. Het grote idee is dus niet om te genezen maar om te screenen en raad te geven. We screenen bovendien ook enkel personen boven de 14 jaar aangezien ze hier normaal gevaccineerd worden voor hepatitis B, wat tot de leeftijd van 14 jaar zou moeten beschermen.

Silke heeft haar voornamelijk bezig gehouden met het screenen naar hepatitis B. Dit gebeurt aan de hand van een test waar we een capillaire bloedafname voor nodig hebben. En ik heb mij samen met Sister Kafui (vertaler en bovendien ook verpleegkundige) vooral ontfermd over de gezondheidsvoorlichting. We vertellen over wat de aandoeningen betekenen en hoe ze in zijn werk gaan, maar ook wat de gevolgen kunnen zijn en wat ze zelf kunnen doen om dit tegen te gaan. Indien de resultaten ernstig zijn, proberen we te hameren op het belang om professionele hulp te zoeken. We laten de keuze echter volledig bij hun, we verplichten niemand om hulp te zoeken. We zijn er namelijk van overtuigd dat hulp zoeken enkel helpt als de motivatie hiervoor vanuit de persoon zelf komt.

Indien ze andere gezondheidsklachten hadden, hebben we hier ook aandacht aan besteed. Zo hebben een kinesiste die mee was en ik even naar een gezwollen knie van een vrouw gekeken. Onze conclusie was dat het waarschijnlijk om een bursitis ging (ontsteking van slijmbeurs van de knieschijf) door overbelasting. In dit geval is pijnstilling en rust het enige wat we konden aanbieden binnen onze mogelijkheden. Bij kinderen die zich ziek voelden, namen we koorts en screenden we eventueel ook naar malaria. Dit omdat vooral kinderen onder de 5 jaar en iedereen wiens immuunsysteem zwakker is, zoals zwangere vrouwen, gevoeliger zijn voor malaria. Daarnaast hebben we ons ook ontfermd over enkele wondzorgen. Ik heb specifiek een bepaalde wondzorg voor mijn rekening genomen. Dit ging om een diepe wonde in de enkel die er duidelijk al even was. De wonde was bedekt met een soort huisgemaakt kruidenmengsel. Alleen al dit uit de wonde krijgen was een hele opdracht. Pas nadien zag je hoe diep de wonde werkelijk was. We hebben de wonde verzorgd en de man in kwestie genoeg materiaal nagelaten om enkele dagen mee door te kunnen. Nadien zal hij echter zelf naar het vasteland moeten gaan voor verdere hulp.

Zo een geheel outreach-project is ook slechts een momentopname. Vele mensen vragen zich af, waarom screen je enkel en voorzie je geen medicatie? Het ligt echter wat ingewikkelder dan dat. Je kan wel voor enkele weken medicatie voorzien, bijvoorbeeld voor hypertensie, maar daar los je het probleem niet mee op. Ze zullen op een gegeven moment zelf moeten initiatief nemen. Vandaar dat we de gezondheidsvoorlichting zo belangrijk vinden. Door te informeren en de gevolgen van hun gezondheidstoestand goed in de verf te zetten, hopen we een soort van intrinsieke motivatie op te wekken bij deze mensen. Zodat ze zelf het belang ervan inzien.

Per eiland op het Voltameer heb je normaal gezien wel iemand die zich verantwoordelijk stelt voor het welzijn van zijn community, ze noemen dit de ‘healthvolunteer’. Voor dit specifiek eiland was het een heel gedreven man die zelfs al een korte opleiding had gevolgd. We hebben al onze observaties en resultaten na de screening dan ook met hem persoonlijk besproken. Bijvoorbeeld indien personen dringend meer geavanceerde hulp nodig hadden, werd hieromtrent overlegd en geïnformeerd. Er waren namelijk in totaal een kleine 10 personen positief voor Hepatitis B. Aangezien dit een ziekte is dat wordt doorgegeven aan de hand van bloed, seksuele gemeenschap en dus ook van moeder op kind bij de bevalling, is dit niet enkel in belang van de personen zelf maar de gehele community. Van deze 10 mensen hebben we ook contactgegevens opgeschreven, zodat we toch een kleine follow-up kunnen uitvoeren in het geval ze iets tekort zouden komen om het nodige te doen. We hebben ook paracetamol en waterzuiveringstabletten achtergelaten bij de healthvolunteer. Het eerste omdat dit zowel pijnstillend als ontstekingsremmend werkt, dus voor veel gebruikt kan worden en een relatief ongevaarlijk medicijn is. En de waterzuiveringstabletten kunnen van pas komen als iemand last heeft van diarree om het maagdarmstelsel even wat rust te gunnen.

We vonden het allebei een heel unieke en fijne ervaring om mee te maken. Je hebt namelijk echt het gevoel dat je een verschil uitmaakt. Bovendien is het heel intrigerend en mooi om te zien hoe mensen hier heel autonoom en zelfvoorzienend leven. Langs de andere kant was het voor mij persoonlijk op ethisch vlak niet altijd even gemakkelijk. Deze mensen leven op hun prachtig eiland, zonder al te veel zorgen. Vervolgens komen wij daar als buitenstaanders toe om te vertellen dat ze bijvoorbeeld hepatitis B positief zijn… We beladen hun met deze diagnose, zonder een specifieke behandeling aan te bieden. Ben je dan niet verplicht om meer hulp te bieden? Of zou je in de eerste plaats gewoon afstand moeten houden en deze mensen hier überhaupt niet mee storen. Je kan hierover discussiëren. Want een langdurige therapie aanbieden is niet effectief, zoals ik hierboven al neerschreef. Je zou kunnen zeggen, neem ze op de boot mee terug naar het vasteland en laat ze daar behandelen. Dat is dan weer veel te invasief naar mijn mening. Het is niet aan ons om ons in die mate te bemoeien met andermans leven. Het moet hun eigen keuze blijven. We hebben we geen magische toverstaf om deze mensen te genezen, zo zit het jammer genoeg niet in elkaar. Onze organisatie, UNiTED PROJECTS, heeft ook besef van dit ethisch aspect. Vandaar dat er een bewuste keuze wordt gemaakt om niet naar HIV te screenen. Deze diagnose is namelijk veel zwaarder dan andere opgenoemde aandoeningen. Voornamelijk omdat hier soms ook een taboe rondhangt, en privacy valt moeilijk te bewaren binnen deze context. Bovendien kunnen wij hiervoor momenteel geen specifiek genoeg follow-up plan aanbieden.
Na het wat te laten bezinken, heb ik dit alles al wat beter kunnen plaatsen. Ik besef dat er meer voor als nadelen zijn aan zo een outreach-project. Je geneest misschien niet, maar je biedt wel de mogelijkheid om te informeren waarop mensen zelf kiezen of ze deze info willen en aldus ingaan op je aanbod.

Voor de lezers die ons hebben gesteund in het verzamelen van medisch materiaal; voor deze outreach hebben we met geld dat over was de testen voor hepatitis B kunnen aankopen. Dankzij jullie hulp hebben we dus voor een 10-tal mensen een groot verschil kunnen maken. Ook benodigdheden zoals handschoenen, alcoholdoekjes, glucose strips, bloeddrukapparaat, thermometers, wondzorg materiaal en dergelijke die we hebben meegebracht zijn zeer goed van pas gekomen tijdens dit project. Dus bij deze opnieuw een welgemeende dankjewel!

Volgende week komt er alweer een nieuw outreach-project aan. Deze keer op het vasteland in een dorpje niet heel ver van Kpando.
Wij zijn alvast benieuwd!

Mia dogo,

Silke & Suzie

Het bootje dat ons naar het eiland Biobio bracht

Silke en ik die met assistentie van Aleida een capillaire bloedafname uitvoeren voor het screenen naar Hepatitis B. Op de achtergrond zie je Franzi die met assistentie van Christine de glycemie opmeet.

Gezondheidsvoorlichting met behulp van sister Kafui

Het gehele outreach-team; sister Kafui, twee verpleegkundigen Aleida en Franzi, onze manager Katrine die ook vroedkundige is, twee sociaal werksters Donglu en Gloria, vrijwilligster Floor, kinesiste Christine en wij!